Ontdek
Keurtuinen en buitenplaatsen als groen dagje uit
Verleden
Over de geschiedenis van tuinen en buitens
Heden
Over herstel en onderhoud van tuinen en buitenplaatsen
Gesprek
Blogs, beeld en video over tuinen en buitenplaatsen
Ontdek de keurtuinen en buitenplaatsen in en rondom Amsterdam
Vanaf de 17e eeuw kopen trekken rijke Amsterdamse families in de zomer per koets of trekschuit van hun stadspaleizen en keurtuinen naar hun buitenhuizen in de rust en gezonde lucht. Ver van het stadse lawaai.
Vandaag de dag is een deel van de bewaard gebleven buitenhuizen opengesteld voor publiek. Niet alleen de huizen maar vooral ook de omliggende parken zijn het bezoeken waard. Niet meer voor een hele zomer, maar gewoon een dagje uit. Met het moderne vervoer bent u er immers zo.
Rondom Amsterdam liggen diverse clusters buitenplaatsen. Via de groene knoppen bij de historische kaart kunt de clusters en hun buitenplaatsen ontdekken.
Verleden: over de geschiedenis van tuinen en buitens
Al sinds de Gouden Eeuw ontvluchten Amsterdammers jaarlijks de stad zodra het weer het toelaat. In de wijde omgeving van de stad verrezen grote en kleine zomerhuizen met weelderige tuinen.
Een buitenplaats bestaat uit een combinatie van een zomerhuis in een tuin of park met vijvers of aan een water. In eerste instantie zijn de buitenhuizen ontstaan uit omgebouwde boerenhofsteden. Wie het zich kon permitteren, liet buiten de stad een tweede huis bouwen. Niet alle buitenhuizen waren van monumentale proportie. Vaak waren deze van meer bescheiden omvang of beperkt tot slechts een houten theepaviljoen in een kleine tuin bij het water.
In geheel Nederland, maar vooral in de wijde omtrek rondom Amsterdam, de grootste en rijkste stad, werden in drie eeuwen meer dan 6000 buitenplaatsen gebouwd. En – vooral in de 20e eeuw – veelal ook weer afgebroken. Zij hebben tezamen een blijvende indruk op het Nederlandse landschap achtergelaten.
lees verder?php>
Heden: Over herstel en onderhoud van tuinen en buitenplaatsen
Van de grote buitenplaatsen resteren er nog zo’n 10%: circa 600. De kleinere buitens – vaak van hout – zijn vrijwel alle verdwenen. Een gedeelte van de buitenplaatsen wordt gelukkig nog steeds door particulieren bewoond. Dat is vaak een hele opgave, omdat buitenplaatsen continu aandacht en veel –kostbaar– onderhoud vergen.
Behoud
Sinds het begin van de twintigste eeuw namen particulieren en de overheid initiatieven om de buitenplaatsen in stand te houden. Zo zijn vele buitenplaatsen ondergebracht bij particuliere stichtingen. In de laatste twee decennia is er een groeiende aandacht voor de restauratie van monumentale buitenplaatsen en hun oranjerieën, slangenmuren, waterpartijen, sier- en moestuinen, sterrebossen en wildbanen. Veel parken zijn opengesteld voor het publiek en sommige buitenplaatsen hebben een nieuwe maatschappelijke functie gekregen.
De Landschappen, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer
Organisaties zoals Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en de Landschappen hebben hun ontstaan ten dele te danken aan schenkingen van parken van (voormalige) buitenplaatsen, die voor de particulier niet meer te onderhouden waren. Ongeveer een kwart van de huidige historische buitenplaatsparken is eigendom van deze drie groenbeherende organisaties. Met liefde koesteren zij het groene erfgoed, dat op deze wijze aan de volgende generaties wordt doorgegeven.
lees verder
Film
Levende Buitenplaatsen
Verborgen buitenplaatsen
Herstelplan ‘s-Graveland
Opening jaar van de Buitenplaatsen