Leyduin

Op de landgoederen Leyduin, Vinkenduin en Oud Woestduin is het alsof de tijd heeft stilgestaan. Dat komt door de eeuwenoude lindenlanen, de onverwachte doorkijkjes op koets- en landhuizen, door majestueuze beuken, enkele reëen en veel wijngaardslakken die je traag voor de voeten lopen. Bovendien zijn de land- goederen een paradijs voor veel vogels en met name de boomklever die er in alle seizoenen te zien en te horen is. Lang geleden waren het adellijke families die hier met hun kinderen lange, lome zomers doorbrachten. Nu is het landgoed toegankelijk voor wandelaars.

 

Geschiedenis

De landgoederen Leyduin, Vinkenduin en Oud Woestduin in de gemeente Bloemendaal zijn tezamen goed voor 111 ha. Ze liggen in de binnen- duinrand op oude strandwallen. Leyduin en Vinkenduin zijn innig met elkaar verbonden, omdat zij voor langere perioden in bezit waren van één familie. Oud Woest- duin daarentegen werd vaak onafhankelijk verkocht of verhuurd. Maar de geschiede- nis van deze drie landgoederen is nauw met elkaar verweven. De bewoners kenden elkaar, was soms familie of goede vrienden. Over en weer werden er bezoekjes afgelegd. Zo woonden de ouders van dichter Jacob van Lennep op Leyduin en huurde hij zelf in de zomermaanden van 1832 tot 1845 Oud Woestduin. Ook zijn vrienden Nicolaas Beets en Gerrit van de Linden schoven graag bij hem aan tafel.

De familie Van Loon, die van 1717 tot 1798 Leyduin en Vinkenduin bezit, zet een stempel op het landgoed. De een na de andere Van Loon doet zijn best. Verfraait het bezit en breidt het uit tot een herenhuis met koetshuis, stalling, een tuin- manswoning, een wagenhuis, een billard, koepels, salon, menagerie (verzameling wilde dieren), vinkenhuis, hermitage, beek en cascade, de boerderij de Kakelye en verder boomgaarden, broei- en moestuinen, beplantingen, weilanden en duinen.

 

Flora en Fauna

Naast de verschillende historische gebouwen in het terrein, is er ook landschappelijk veel te beleven. Op Woestduin ligt een voormalige paardenrenbaan, maar ook het Juffershuis, de belvedère en de cascade met stromend water in Leyduin zijn bijzonder. Op het landgoed kunt u spechten, boomklevers, eekhoorns, damherten en reeën aantreffen.

Samen vormen de elementen in dit gebied een harmonieuze mix van natuur, cultuurhistorie en landschap. Een droge opsomming: 300 verschillende bomen en planten, honderden mossen en paddenstoelen, 40 broed- vogelsoorten en zoogdieren zoals vleermuizen en reeën. Veel vreemde boom- soorten zijn door toenmalige eigenaren van heinde en ver meegenomen. Tel dit op bij de zichtbare herinneringen aan de oude landgoederen, zoals koetshuizen, oude vil- la’s en grenspalen, dat maakt de landgoederen tot een heel bijzonder gebied.

 

Herstelplan

Op de buitenplaats bevindt zich ten oosten van het huidig huize Leyduin een moestuin. Sinds de jaren ’80 van de 20e eeuw is de moestuin van Leyduin niet meer in gebruik. Door een gebrek aan onderhoud zijn de gebouwen en een overgebleven deel van de tuinmuur in slechte staat gekomen. Het veld wordt tweemaal per jaar gemaaid en als ruig grasland onderhouden. Van de moestuin van weleer is in de huidige situatie weinig terug te vinden.

Foto’s uit de jaren ’80 geven een geheel ander beeld van de moestuin. Op de foto’s is te zien dat de lage kweekbakken of opvolgers daarvan nog in gebruik zijn. Verder zijn er ‘moderne’ kassen toegevoegd. Van de oude kassen en het geometrisch figuur was toen al niets meer terug te vinden. 

Op tekeningen van Springer uit 1920 en een luchtfoto uit 1930 is de oude staat van de moestuin nog te zien. Het oppervlak is onderverdeeld in compartimenten die van elkaar zijn afgescheiden door middel van een muur en een beukenhaag. Van links naar recht hebben de vlakken de functie van: kwekerij, boomgaard, moestuin en moestuin. 

In 2010 is er een herstelplan gemaakt om de moestuin van Leyduin binnen haar context van de buitenplaats te herstellen. Het resultaat is een levende en werkbare moestuin, ingericht als verwijzing naar het verleden en voorzien van passende beplanting. De moestuin is een kleinschalige publiekstrekker waar wandelaars en andere passanten kunnen zien hoe een moestuin op een buitenplaats het jaarrond in gebruik is. De tuinder teelt biologische groenten en fruit en vrijwilligers werken met hem samen om goede en verkoopbare eindproducten te telen. Hierdoor kan de tuinderij redelijk kostendekkend werken. De vrijwilligers zijn meerdere dagen per week te vinden in de tuin waardoor de tuin ook opengesteld is. Er is ook tijd en ruimte voor een kleinschalige cursus bloemschikken of biologisch tuinieren.

 De gebouwen zijn gerestaureerd en in gebruik. De muur is hersteld en biedt plaats aan leifruit. Het terrein is voorzien van een afscheiding om vraatschade door wild te voorkomen. Landschap Noord-Holland is als eigenaar eindverantwoordelijk voor het terrein. Het terrein is in gebruik gegeven aan Stichting De Nieuwe Akker. De Nieuwe Akker zal de exploitatie op een duurzame manier te regelen en de moestuin voor het publiek toegankelijk houden.  

Download de pdf van het projectplan.